Zębina

Zębina to jedna z trzech twardych tkanek zęba. Wraz ze szkliwem i cementem  tworzy ząb i kształtuje jego kształt. Zębina stanowi największą część tkanek zęba korony, szyjki i korzenia zęba i kształtuje jego kształt. Na powierzchni korony zębina pokryta jest warstwą szkliwa zębów, a na powierzchni korzenia cienką warstwą cementu zębowego. Zębina dociska na dno i na  kanaliki  korzeniowe wewnątrz zęba. Jest to tkanka, która jest już nieco bardziej miękka niż szkliwo zębów, ale wciąż twardsza w porównaniu z ludzką kością. Głównym budulcem zębiny jest minerał hydroksyapatyt, który stanowi około 70%. Kryształy hydroksyapatytu są mniejsze i mniej regularnie rozmieszczone w zębinie   w porównaniu z kryształamiw szkliwie. Pozostała część masy zębinowej składa się ze składnika organicznego, zwłaszcza włókien kolagenowych i wody. Z tego powodu próchnica zębiny również zwykle postępuje szybciej niż w szkliwie zębów. Z jednej strony kwasy demineralizują część utworzoną przez hydroksyapatyt, enzymy bakteryjne, a wytwarzane substancje niszczą także składnik organiczny, jakim jest kolagen. Tak zwane kanaliki zębinowe przechodzą przez warstwę zębiny od jamy szpikowej do granicy szkliwa i zębiny. Są to kanały wypełnione płynem, do których drobne zakończenia nerwowe otwierają się na ślepo od strony jamy szpikowej. Docierają tylko do części zębiny sąsiadującej z ubytkiem zęba, ale już teraz odpowiadają za ewentualną wrażliwość zębiny. Występuje w momencie zerwania pokrywającej zębinę powierzchniowej warstwy zęba i tym samym odsłonięcia lub zbliżenia się do powierzchni zęba, a bodźce zewnętrzne mogą oddziaływać na zakończenia nerwowe na dnie kanalików.